Opruimen is een zeer handige vaardigheid waar je levenslang profijt van hebt, maar iets dat we vaak niet echt geleerd krijgen. Daarnaast is het zoveel meer dan alleen een praktische handeling; het heeft meer diepgang dan je in eerste instantie zou verwachten. Tevens wordt de kracht van een opgeruimd huis vaak enorm ondergewaardeerd. Ten slotte hangen opruimen en consumptie met elkaar samen; overmatig consumeren kan immers een belemmering zijn voor een duurzaam opruimresultaat.

Hardcore opruimgoeroe

Als je het woord ‘opruimen’ hoort, waar denk je dan aan? Welke gevoelens en gedachtes roept het bij je op?

Ik heb – zover ik weet – nooit problemen gehad met opruimen. Mijn ouders hoefden nooit te zeggen: “ruim je kamer nou eens op!”. Integendeel. Ik pakte deze taak uit mezelf op. Bij ons was het eerder andersom: ik was nog net niet de kamers van andere gezinsleden aan het opruimen, haha! Nou ja, heel eerlijk: soms deed ik dat wel. Maar over het algemeen hield ik het bij mijn eigen kamer en de gemeenschappelijke ruimtes. Ik moest dan ook gniffelen toen ik las dat Marie Kondo* hetzelfde deed als kind. En hoewel Marie Kondo nog meer hardcore is dan ik, durf ik er inmiddels wel voor uit te komen dat ik ook bij “de club” hoor. De club van natural talents op het gebied van opruimen, structuren en organiseren.

Shotje dopamine

Even serieus: hoeveel mensen kunnen zeggen dat ze van hun ouders hebben geleerd hoe ze moeten opruimen? En dan bedoel ik ook écht opruimen. Niet (alleen) spullen verplaatsen, maar ook: spullen weggooien, categoriseren en een structuur aanbrengen. En dat niet alleen: leren hoe je het opgeruimd houdt! Je hebt vast wel eens ervaren: hoe groter de stapel, hoe groter de drempel om er aan te beginnen. Het kost immers veel minder tijd en energie om het structureel bij te houden, dan om de zoveel tijd het hele huis op te moeten ruimen.

Maar er is meer. Want als je de drang om nieuwe spullen te kopen niet leert te beheren, dan is het dweilen met de kraan open. Voor hoeveel mensen zijn spullen een statussymbool? Een manier om hun gebrek aan zelfvertrouwen te verbloemen? Of een manier om zichzelf (tijdelijk) te verdoven? Om verdriet, ongemak, leegte, eenzaamheid, onzekerheid of ontevredenheid even niet voelen. Elke aankoop zorgt immers voor een shotje dopamine, waardoor we ons tevreden en beloond voelen. Mensen denken vaak dat ze een product nodig hebben, maar is dat wel écht zo?

Een rommelig huis is een rommelig hoofd

Wordt de kracht van een opgeruimd en geordend huis ondergewaardeerd? In mijn ogen absoluut. Ik denk dat veel mensen niet beseffen wat de invloed is van alle spullen of rommel in hun huis. Misschien kun je dit vergelijken met het stoppen van een ongezonde gewoonte of relatie: als je eenmaal gestopt bent, besef je pas wat de (negatieve) impact ervan was. Vaak komt deze realisatie pas als de daadwerkelijk situatie veranderd is.

We leven in een wereld waar dagelijks ontzettend veel prikkels op ons afgevuurd worden. En we krijgen steeds vaker de behoefte om te ‘ontprikkelen’. Zou ons huis hiervoor niet dé aangewezen plek moeten zijn? Men zegt wel eens: een rommelig huis is een rommelig hoofd. Ik denk dat dit waar is. Hoewel een rommelig huis niet de enige factor zal zijn die hierin een rol speelt. Resulteert een opgeruimd huis dan per definitie in een rustig hoofd? Het draagt er zeker aan bij en is mijns inziens een belangrijke basis.

Een nieuw normaal

Als jouw woning eenmaal grondig opgeruimd is én je blijft bepaalde principes zoveel mogelijk hanteren, dan mag je verwachten dat er op een gegeven moment een nieuwe status quo ontstaat. Een nieuw normaal. Er is een structuur nodig, een set aan nieuwe normen (‘zo doen we het hier’) en een nieuw gedragspatroon. Bij de één zal dit makkelijker of sneller gaan dan bij de ander. En voor de één zal het meer moeite kosten om het resultaat te behouden dan voor de ander.

Maar het vraagt ook aandacht, bewustzijn en commitment (bij voorkeur van zoveel mogelijk gezinsleden). Wat denk je dat er gebeurt wanneer je telkens als een kip zonder kop door het huis loopt? Gehaast en met je hoofd bij allerlei zaken behalve bij het hier-en-nu? Dan is het moeilijker om (nieuwe) gedragspatronen bewust toe te passen en niet terug te vallen in oud gedrag.

Holistisch opruimproces

Grondig en duurzaam opruimen is mijns inziens een holistisch proces. Er zit zoveel meer diepgang in een opruimproces dan je misschien in eerste instantie zou denken. Het gaat namelijk niet alleen om de praktische vaardigheid. Denk bijvoorbeeld aan het proces waarin je leert kiezen voor spullen die jou écht blij maken. Of inzichten opdoet over jouw relatie met spullen/woning. Zo zijn er vaak parallellen en patronen te zien tussen jouw omgang met spullen en hoe je met jezelf of de ander omgaat.

Materiaal kan ons vreugde geven en ondersteunend zijn. Maar het kan ons ook stress bezorgen en ziek maken. Hoe zit dat met jou: hebben spullen de controle over jou of ben jij zelf nog in control?