De hele zwangerschap kijk je er naar uit, de geboorte van je kindje. Hoe zal hij of zij eruit zien? Zien we een gelijkenis? Hoe zou het zijn om hem of haar in je handen te houden? Is het écht liefde op het eerste gezicht? En kan dat dan ook nog bij een tweede of meer kindjes? Een spannende periode, maar dan ineens, gepland of niet, is de dag daar.

Een mooi moment waarin je lichaam en je kindje allebei hart moeten samenwerken voor de beste afloop. Tijdens de bevalling worden er 2 belangrijke hormonen veel aangemaakt door het lichaam. Het hormoon oxytocine (welke ervoor zorgt dat je baarmoeder samentrekt en ontspant) en het hormoon endorfine (de natuurlijke pijnstiller van het lichaam). Het lichaam heeft krachtige weeën nodig om endorfine aan te maken en komen niet gelijk bij de eerste wee al vrij. De combinatie van deze hormonen zorgen ervoor dat je in een soort roes terecht komt. Je kunt je op dat moment goed afsluiten voor de buitenwereld en je voelt minder pijn, ongemak of schaamte. Als dan het moment daar is van volledige ontsluiting en het persen begint wordt er adrenaline aangemaakt. Dit hormoon kan je in de laatste fase een zet geven die je net op dat moment nodig hebt. Het zorgt er ook voor dat je baby na de geboorte alert en helder is.

Na de bevalling

Als je baby dan geboren is gaat je lichaam het hormoon prolactine aanmaken. Dit hormoon zorgt ervoor dat je moedermelk gaat aanmaken. Ook oxytocine speelt hierbij een rol en zorgt voor het toestromen van melk naar de tepel, het bekende toeschietreflex. Door je baby vaak aan te leggen worden je borsten gevoeliger voor prolactine en maak je steeds meer borstvoeding aan.

In de periode dat je volledig borstvoeding geeft onderdrukt het hormoon prolactine de eisprong. Zonder eisprong kun je niet opnieuw zwanger worden zou je denken. Maar doordat hormonen zo nauw met elkaar samenwerken kan dat ook wel eens anders lopen. Het is daarom wel van belang er rekening mee te houden dat je cyclus even goed op gang kan komen zonder dat je dit in eerste instantie door hebt. Je bent namelijk al vruchtbaar voor je menstruatie.

Als je borstvoeding geeft blijven de hormonen oestrogeen en progesteron laag. Deze hormonen spelen een belangrijke rol tijdens je cyclus. En zoals ik net aangaf onderdrukt prolactine deze hormonen tijdens de borstvoedingsperiode. Dit kan zorgen voor vaginale droogte.

Lukt het geven van borstvoeding niet of geef je liever flesvoeding? Dan neemt het prolactine gehalte in je lijf snel af en zal ook de toestroom van melk snel verminderen. Daarbij zal naar waarschijnlijkheid ook je cyclus weer sneller op gang komen.

Het duurt voor je lichaam ongeveer 3-6 weken voor de baarmoeder om zich te zuiveren en een nieuwe slijmlaag te maken.

Ontzwangeren

Na een zwangerschap heeft je lichaam ongeveer 9 maanden nodig om te ontzwangeren, maar bij sommige vrouwen duurt dit ook langer. Je lichaam heeft deze tijd voornamelijk nodig om je hormonen weer in balans te brengen. Wat kun je dan zoal ervaren tijdens het ontzwangeren?

Naweeën

Denk je alles gehad te hebben, krijg je ook nog een aantal flinke naweeën. Het kan en gebeurt regelmatig als je al vaker bent bevallen. Voornamelijk als je borstvoeding geeft krijg geeft je lichaam tijdens het toeschietreflex een seintje naar de baarmoeder om samen te knijpen. Tijdens het geven van borstvoeding kun je dus meer last krijgen van naweeën.

Voor naweeën kan het helpen om een warme kruik tegen je rug of buik aan te leggen. De warmte vermindert de pijn.

Haaruitval

Tijdens je zwangerschap is het oestrogeengehalte in je lijf hoog. Dit zorgt ervoor dat je haar minder uitvalt dan normaal en je een mooie dikke haardos hebt. Na de bevalling zakt het oestrogeengehalte weer en verlies je je vastgehouden haar. Zorg daarom voor voedende producten voor je haar.

Stemmingswisselingen

Door de hoge oestrogeenwaardes gedurende je zwangerschap ben je veel emotioneler. Na de bevalling zakt dit oestrogeengehalte weer, dit kan zorgen voor de welbekende “kraamtranen”. Ongeveer 50-70% van alle vrouwen heeft hier last van. Het is een normale reactie van je lichaam op de wisselende hormoongehaltes in je lijf. Heb je veel last van de klachten probeer dan eerst om te zorgen voor voldoende rust, slaap, gezonde voeding, me-time en leg de lat niet te hoog voor jezelf. Vraag hulp als je denkt dat het je even teveel wordt.

Voel je je langere tijd neerslachtig en heb je het idee dat hier geen verandering in komt? Zoek dan contact bij een hulpverlener. Tot 6 weken na de bevalling is de verloskundige er voor jou en je kindje. Na deze periode kun je terecht bij je huisarts. Vaak heeft de huisarts een ondersteuner rondlopen die je mentaal verder kan helpen.

Last van bekken en rug

Het oestrogeengehalte in je lijf heeft ervoor gezorgd dat je bekken lekker soepel werden voor een eventuele vaginale bevalling. Ook hiervan kan je na de bevalling dus nog last hebben en dit kan ook nog best even duren. Een bekkenfysiotherapeut kan je helpen de spieren in dat gebied los te maken en kan ook zorgen voor oefeningen waarmee je je bekken meer ontlast en je de juiste spieren leert aanspannen voor het bewegen.

Langdurig oververmoeid

Je lichaam heeft nogal wat te verduren gehad gedurende de 9 maanden zwangerschap, de bevalling en nu het weet naar “normaal” brengen van je lichaam. Dit kost ontzettend veel energie. Als dit lang aanhoudt kan het zijn dat je schildklier moeite heeft om weer zijn balans te vinden. Je merkt dit doordat je oververmoeid raakt en je veel afvalt. Een huisarts kan hiervoor een test laten doen om te kijken wat de waarden van je schildklier zijn.

Sex & Libido

Naast de stemmingswisselingen kun je meer mentale klachten ervaren, zoals vergeetachtigheid, slechte concentratie, je kunt je labiel voelen en somberheid.

Doordat je je minder goed in je vel voelt kan het zijn dat je een lager libido hebt dan normaal. Dit kan komen doordat het zeer doet, je het spannend vindt, erg moe bent en/of jezelf op dat moment niet sexy voelt. Daarnaast kan het zijn dat als je borstvoeding geeft, en je dus het hormoon prolactine aanmaakt, dat dit hormoon je libido verlaagd. De eerste 3 maanden na de bevalling is het hormoon prolactine het hoogst in je lichaam, daarna zakt deze weer iets terug.

Het is lichamelijk verstandig om pas weer te vrijen als je gestopt bent met bloeden. Dit betekend dat de wond droog is. Op dat moment is het gevaar voor eventuele infecties een stuk minder.

Slecht slapen

Door een laag oestrogeengehalte in lijf kun je moeite hebben met slapen op momenten dat dat kan, zoals middagdutjes. Als je daarnaast ook nog tekort progesteron in je lijf hebt, kun je ook nog regelmatig wakker worden tussendoor. Je nachtrust bevorderen kan door het overdag eten van kersen. Kersen zijn een natuurlijke bron voor melatonine. Melatonine is het hormoon dat helpt bij ons slaap/waak ritme en een functie heeft in het ontgiften van ons lijf. Melatonine zit ook in banaan, ananas, gember, zilvervliesrijst, walnoten en goji-bessen.

Extra na een keizersnee

Na een keizersnede heb je een extra wond waar je voorzichtig mee om moet gaan. Je kunt en mag de eerste weken lang niet alles zelf. Zorg voor je eigen herstel, voor hulp in huis en met eventuele andere kids. Om het litteken soepel te houden kun je met je vingertoppen om de wond heen regelmatig masseren.

Voorkomen van veel bovenstaande klachten is lastig. Wel kun je met een gezonde leefstijl ervoor zorgen dat je deze klachten zoveel mogelijk verminderd en je je lichaam ondersteund bij het in balans brengen van je hormonen. Vaak willen we teveel en te snel weer alles op de rit hebben, maar ons lichaam is daar nu juist niet op gebouwd. Het heeft echt de tijd nodig om weer in balans te komen. Partners kunnen in deze periode veel voor jou hierin betekenen. Ze kunnen de borstvoeding misschien niet overnemen, maar je kunt wel afspreken wanneer jij even de deur uit wilt, zodat je ook even je eigen gang kan gaan. En als jij lekker in je vel zit, dan gaat je partner dit ook echt wel merken.

Wat kun je dan zoal doen?

• RUST, ja, met hoofdletters. Na je bevalling heeft je lichaam ontzettend veel werk om je hormonen weer naar de juiste spiegels te brengen. Gun jezelf en je lijf daarom regelmatig rust.
• Me-time momentjes zijn van groot belang bij het nemen van rust. Het is voor je eigen lichaam en mindset nodig om naast mama, partner en werknemer ook gewoon jezelf te zijn. Doe regelmatig dingen die je leuk vindt. Denk aan een massage, schoonheidsbehandeling, boek lezen, puzzelen, echt de dingen waar jij van oplaadt.
• Bovenstaande punten zijn er om je stressniveau te verlagen. Stress zorgt voor een vlucht- of vechtreactie in het lichaam. In deze “staat” heeft je lichaam het gevoel of er een tijger achter je aanzit. Je kunt misschien begrijpen dat er op dat moment niets anders belangrijker is dan om jezelf in veiligheid te brengen weg van de tijger. Dan kun je waarschijnlijk ook begrijpen, dat als je lichaam in deze “staat” is, alle andere processen in je lichaam er even niet toe doen. Door stress blokkeer je dus het herstel van je lichaam, de aanmaak van borstvoeding, het op gang brengen van je cyclus en ga zo maar door.
• Knuffelen met de kleine en je partner. Knuffelen zorgt ervoor dat je oxytocine aanmaakt. Hier wordt je blij van en dit hormoon remt ook het stresshormoon(cortisol). Een dikke knuffel maakt na 20 seconde al oxytocine vrij!
• Zorg voor voldoende vezels, mineralen en vitamines elke dag, ongeveer 400-500 gram. Je lichaam heeft deze nodig goed te functioneren en je hormoonhuishouding op pijl te houden. Probeer eens witte koolhydraten zoals bijvoorbeeld brood, pasta, pannenkoeken te vervangen door een volkoren variant voor extra vezels.
• Intensieve inspanning zijn niet fijn voor je lichaam na een bevalling in de periode dat je lichaam nog aan het herstellen is. Je lichaam heeft zijn energie hard nodig voor het herstel. In beweging blijven is wel belangrijk, maar kies dan voor een rustige optie als wandelen, yoga, pilates enz.
• Probeer stress, suikers, alcohol, koffie en frisdranken te vermijden. Dit heeft een negatief effect op het herstel van je hormonen.
• Supplementen zouden je lijf kunnen ondersteunen bij het krijgen van meer balans in je hormoonspiegels. Let hierbij wel op dat supplementen ook een averechts werking kunnen hebben en dat het goed is om je te laten informeren over wat voor jou goed kan werken. Zoek hiervoor een orthomoleculaire therapeut of een hormoontherapeut.

Je lichaam heeft echt tijd nodig om weer balans te vinden na een zwangerschap. Houdt dus vol en zorg goed voor je lijf!